julian201095

Trong bối cảnh ngành y tế đẩy mạnh chuyển đổi số, bệnh án điện tử (BAĐT) ngày càng trở thành nền tảng trọng yếu giúp tăng hiệu quả điều trị và quản lý thông tin. Nhưng việc dữ liệu y tế được đưa lên môi trường số cũng đồng nghĩa với nguy cơ tấn công mạng ngày càng lớn. Vì sao hệ thống BAĐT lại dễ bị xâm nhập, và bệnh viện có thể làm gì để phòng vệ?

1.Nguyên nhân khiến bệnh án điện tử dễ bị tấn công

Hồ sơ bệnh án điện tử chứa những thông tin cá nhân nhạy cảm, dữ liệu chuyên môn, kết quả xét nghiệm và dữ liệu tài chính—những mục tiêu có “giá trị cao” đối với tội phạm mạng. Trong giai đoạn nhiều bệnh viện đang chuyển đổi số, cơ sở hạ tầng chưa hoàn chỉnh là một điểm yếu dễ bị khai thác.

Một vấn đề thường gặp là hệ thống BAĐT phải liên kết với nhiều phần mềm khác nhau như HIS, LIS, PACS. Chỉ cần một phần trong số đó bị tấn công, toàn bộ hệ thống có thể bị ảnh hưởng. Thêm vào đó, việc chậm cập nhật các bản vá bảo mật khiến nguy cơ bị khai thác tăng mạnh.

Nhân viên y tế thiếu kỹ năng an ninh mạng cũng là nguyên nhân lớn. Một cú click vào file đính kèm có mã độc hay một email lạ cũng có thể mở cửa cho hacker. Vì hoạt động của bệnh viện không thể gián đoạn, việc bảo dưỡng hệ thống nhiều khi bị bỏ ngỏ, khiến lỗ hổng kéo dài.

2.Các nguy cơ phổ biến: lộ dữ liệu, tấn công hệ thống, phishing, sai phân quyền

Rò rỉ dữ liệu

Thông tin bệnh nhân có thể bị lộ do:

Thiết bị cá nhân không bảo mật

Lỗi cấu hình máy chủ

Truy cập từ mạng Wi-Fi công cộng

Tấn công hệ thống

Tin tặc thường khai thác:

Các lỗ hổng phần mềm

Mật khẩu yếu

Kết nối nội bộ không mã hóa

Hacker có thể xóa, thay đổi hoặc khóa dữ liệu để tống tiền, gây ảnh hưởng toàn bộ hoạt động khám chữa bệnh.

Phishing

Email giả mạo từ nhà cung cấp, lãnh đạo hoặc cơ quan chức năng có thể đánh lừa nhân viên, khiến họ cung cấp thông tin truy cập.

Lộ quyền truy cập

Nguyên nhân có thể đến từ:

Không thu hồi tài khoản cũ

Dùng chung một tài khoản

Thiết bị chưa đổi mật khẩu mặc định

3.Hậu quả đối với bệnh viện và bệnh nhân

Rủi ro an ninh mạng có thể làm tê liệt nhiều hoạt động trong bệnh viện, gây chậm trễ trong thăm khám và điều trị. Bệnh nhân có thể bị lừa đảo hoặc đánh cắp danh tính. Đối với bệnh viện, hậu quả bao gồm:

Mất uy tín nghiêm trọng

Tổn thất tài chính

Chi phí khắc phục lớn

Bị xử phạt theo pháp luật

Nếu dữ liệu bị sửa đổi, sai lệch có thể dẫn đến chẩn đoán nhầm, trực tiếp đe dọa tính mạng người bệnh.

4.Giải pháp bảo mật cho bệnh án điện tử

Mã hóa dữ liệu

Mã hóa khi truyền và khi lưu trữ

Áp dụng chuẩn mã hóa mạnh

Bảo vệ thiết bị truy cập BAĐT

Kiểm soát quyền truy cập

Phân quyền theo vai trò

Đóng tài khoản khi nhân viên nghỉ việc

Không dùng tài khoản chung

Xác thực nhiều lớp (MFA)

Áp dụng các phương thức như:

Mã OTP

App xác thực

Khóa bảo mật

Sao lưu định kỳ

Thực hiện sao lưu thường xuyên

Lưu trữ tại nhiều điểm

Kiểm tra khả năng phục hồi dữ liệu

Đào tạo nhân viên

Nhận biết nguy cơ phishing

Tạo mật khẩu mạnh

Diễn tập xử lý sự cố

Quản lý thiết bị an toàn

Bảo vệ dữ liệu quy định về bệnh án điện tử là nhiệm vụ bắt buộc trong giai đoạn chuyển đổi số y tế. Khi bệnh viện chủ động nhận diện rủi ro và triển khai đồng bộ các giải pháp như mã hóa, phân quyền, MFA, sao lưu và đào tạo, hệ thống BAĐT sẽ được bảo vệ tốt hơn và hoạt động khám chữa bệnh sẽ trở nên an toàn, hiệu quả hơn.